محققان دانشگاه و تحقیقات واگنینگن (WUR) و دانشگاه لیدن یک سد بیولوژیکی را مهندسی کرده اند که از گیاهان در برابر بیماری ها و آفات محافظت می کند. این مربوط به ماده چسبنده ای است که روی برگ ها اسپری می شود و آفات به آن می چسبند. محققان امیدوارند که این چسب حشره به کاهش استفاده از آفت کش های شیمیایی سمی کمک کند. آنها یافته های خود را در مجله علمی PNAS منتشر کردند.
در ماه فوریه، کمیسیون اروپا پیشنهاد خود را برای کاهش استفاده از آفت کش های شیمیایی به نصف پس گرفت. با این حال، هدف کاهش استفاده از آنها به دلیل اثرات مضر این سموم بر سلامت انسان، حیوانات و محیط زیست همچنان پابرجاست. در جستجوی جایگزین‌ها، دانشمندان WUR و دانشگاه لیدن برای الهام گرفتن به طبیعت روی آوردند. توماس کودگر، دانشیار شیمی فیزیک و ماده نرم می‌گوید: گیاه گوشتخوار دارای کرک‌های به اصطلاح غده‌ای است که ماده چسبنده‌ای برای گرفتن حشرات ترشح می‌کند. ما می‌خواستیم این را تقلید کنیم تا از گیاهان و محصولات خود به روشی طبیعی محافظت کنیم.»
تله هدفمند
محققان در تلاش خود موفق شدند. آنها روغن برنج نباتی را با دمیدن هوا روی آن و خرد کردن آن به ذرات کوچک با استفاده از مخلوط کن آزمایشگاهی به ماده ای زرد رنگ و چسبناک تبدیل کردند. این باعث می شود که دانه هایی با قطر حدود یک میلی متر ایجاد شوند که مانند نوار چسبنده هستند. اندازه با یکی از حشرات آفت رایج مطابقت دارد: تریپس. با گرفتن این حشرات، گیاهان سالم تر می مانند و کمتر به قارچ هایی که تریپس ها با خود حمل می کنند آلوده می شوند. تا کنون، محققان عمدتاً بر روی این نوع آفت تمرکز کرده‌اند، اما چسب حشره ممکن است در برابر سایر آفات نیز مانند مگس میوه سوزوکی که در حال حاضر کشت گیلاس را تهدید می‌کند، کار کند. در عین حال، قطره ها به اندازه ای کوچک هستند که حشرات مفید مانند گرده افشان ها گیر نکنند.
کودگر فکر می کند که برخلاف آفت کش های شیمیایی، بعید است حشرات در برابر این چسب مقاومت کنند. او توضیح می‌دهد: «حشرات قبلاً تکامل یافته‌اند به طوری که از چسبندگی اجتناب می‌کنند، مثلاً از طریق موهای روی بدن و سطح ناهموار. “افزایش اندازه بدن آنها یکی از معدود روش های فرار از این تله چسبنده است.” این تقریباً به آسانی ایجاد تحمل به یک ماده شیمیایی نیست. اگر اصلاً اتفاق بیفتد، نسل‌های زیادی طول می‌کشد و فقط در صورتی اتفاق می‌افتد که چسب حشره در مقیاس بزرگ استفاده شود.
به اندازه روغن سرخ کردنی (غیرسالم).
پس از استعمال، ماده چسبنده به مدت سه ماه روی برگ ها باقی می ماند و با باران شسته نمی شود. این مدت زمان کافی برای کنترل آفات تا زمان برداشت است. با اسپری کردن چسب حشره روی محصولات قبل از رشد میوه ها، کشاورزان احتمال ورود آفت کش به غذا را به حداقل می رسانند. با این حال، تماس با غذا را نمی توان رد کرد. کودگر می‌گوید: «مزیت آفت‌کش ما نسبت به آفت‌کش‌های شیمیایی این است که می‌توان قطرات کوچک و زرد رنگ را دید. می توانید آن را با آب و صابون ظرفشویی بشویید. اگر مقداری از آن را بخورید، احتمالاً مضر نیست. از آنجایی که کودگر از روغن گیاهی مشتق شده است، انتظار دارد که مضرتر از چربی سرخ کردنی نباشد، اما دانشمندان هنوز باید بررسی کنند که دقیقا چقدر (غیر)سالم است.
در آینده، کشاورزان ممکن است سموم چسبنده را روی مزارع خود اسپری کنند. این کار را می توان با استفاده از سمپاش های شیمیایی موجود انجام داد. یک افزودنی خاص در مخلوط باعث می شود که دانه ها به یکدیگر یا دستگاه نچسبند. با این وجود، محققان باید اثرات زیست محیطی را ارزیابی کنند. کودگر می گوید: «ما ترجیح می دهیم مقادیر زیادی روغن پخت و پز را در مزارع نریزیم. بنابراین در سالهای آینده آنها بررسی خواهند کرد که نفت با چه سرعتی در خاک تجزیه می شود.
شرکت اسپین آف
محققان Wageningen و Leiden با اطمینان از آفت‌کش‌های پایدار خود، قصد راه‌اندازی یک شرکت فرعی را برای توسعه و بازاریابی بیشتر این نوآوری دارند. آنها قصد دارند از روغن‌های پسماند مختلف بر اساس در دسترس بودن استفاده کنند و فرآیند را مطابق با آن تطبیق دهند. Kodger در مورد این شرکت مشتاق است: “این که شاهد این باشیم که ایده ما به طور بالقوه جهان را در طول زندگی من تغییر می دهد، لذت بخش است.” این شرکت قصد دارد تا پایان سال جاری راه اندازی کند.
منبع: wur.nl